Tematy

Przykładowe tematy na maturę ustną z języka polskiego:

LITERATURA

1. Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej. Porównaj sposób jego kreacji.
2. Funkcja motywu teatru w wybranych utworach literackich. Zanalizuj i zinterpretuj różnorodność ujęć w odwołaniu do konkretnych przykładów.
3. Omów funkcjonowanie motywu szkoły w wybranych utworach literackich różnych epok.
4. Orient jako inspiracja pisarzy w różnych epokach. Rozwiń temat na wybranych przykładach.
5. Przywołując przykłady, rozważ rolę inspiracji mitologicznych w literaturze wybranych epok.
6. Przedstaw różne ujęcia wybranego aspektu motywu zdrady (np. zdrada w miłości, zdrada polityczna itp.), odwołując się do przykładów literackich.
7. Motyw władzy w literaturze. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów.
8. Ukaż różne ujęcia tematyki eschatologicznej w literaturze w zależności od epoki.
9. Odwołując się do wybranych utworów, ukaż funkcjonowanie motywu „małej ojczyzny” w literaturze XIX i XX wieku.
10. Motyw „gloria victis” w utworach drugiej połowy XIX i początku XX wieku. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
11. Scharakteryzuj motyw piekła w literaturze, odwołując się do przykładów z wybranych epok.
12. Biografia pisarza a jego legenda - omów zagadnienie na wybranym przykładzie.
13. Na przykładzie dzieł wybranego autora przedstaw rolę w magii literaturze.
14. Motyw strachu w literaturze. Rozwiń temat odwołując się do przykładów literackich z różnych epok.
15. Motyw domu i rodziny w wybranych utworach XIX i XX wieku. Zanalizuj i zinterpretuj różnorodność ujęć w odwołaniu do konkretnych przykładów.
16. Ukaż różne koncepcje patriotyzmu, odwołując się do wybranych przykładów literatury polskiej XX wieku.
17. Samotność człowieka „w tłumie”. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych utworów literackich.
18. Motyw balu i zabawy oraz jego funkcje. Dokonaj analizy tego zjawiska na podstawie wybranych utworów literackich z różnych epok.
19. Miasto jako przestrzeń życia człowieka. Rozważ zagadnienie na wybranych przykładach.
20. Literackie obrazy zagubienia człowieka. Rozważ problem na wybranych przykładach.
21. Scharakteryzuj typ dramatu antycznego, szekspirowskiego i romantycznego. Wskaż podobieństwa i różnice na przykładach literackich.
22. Młodzi wobec wyzwań swoich czasów. Przedstaw i oceń postawy pokolenia młodych, odwołując się do literatury wybranych epok.
23. Przedstaw różne sposoby ukazywania cierpienia w literaturze, odwołując się do wybranych utworów.
24. Patriotyzm romantyczny i pozytywistyczny – scharakteryzuj, ukazując podobieństwa i różnice. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich.
25. Groteska jako sposób opisywania rzeczywistości w XX w. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
26. Twórczość Jana Kochanowskiego w tradycji literackiej późniejszych epok. Rozwiń temat na przykładzie wybranych utworów.
27. Humanizm jako prąd umysłowy i postawa wobec świata. Omów problem na przykładzie tekstów literackich wybranych epok.
28. Literacki wyraz buntowniczej postawy młodych. Odwołaj się do wybranych utworów literackich różnych epok.
29. Tradycja antyczna jako sposób komentowania rzeczywistości totalitarnej w poezji. Przedstaw zagadnienie odwołując się do twórczości wybranych poetów.
30. Spisek i konspiracja jako tematy dzieł literatury polskiej. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych utworów literatury XIX i XX wieku.
31. Motyw rycerza i rycerskiej walki w tekstach różnych epok – serio i parodystycznie. Przywołaj przykłady, omów je i uzasadnij wybór.
32. Inspiracje folklorem w literaturze wybranych epok literackich. Rozwiń temat, odwołując się do konkretnych przykładów.
33. W jaki sposób literatura staropolska ukazuje relacje zachodzące między człowiekiem a Bogiem? Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów.
34. Omów sposoby ukazania miłości tragicznej w literaturze różnych epok, odwołując się do wybranych przykładów.
35. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach różnych epok.
36. Obłęd i szaleństwo jako element osobowości postaci literackich. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
37. Kobiecość jako przywilej lub przekleństwo. Rozważ problem, odwołując się do tekstów literackich wybranej epoki.
38. Konflikt rozumu i serca. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
39. Kulinaria w literaturze. Omów funkcje tego motywu w wybranych utworach różnych epok.
40. Od kury domowej do kobiety demonicznej. Przedstaw literackie portrety kobiet na wybranych przykładach.
41. Od młodzieńczych złudzeń do pełnej rozczarowań dorosłości – rozważ temat, odwołując się do wybranych postaci literackich.
42. Pejzaże słowem malowane i ich rola w tekstach literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok.
43. Władza odsłania ludzi. Zbadaj i przedstaw wpływ władzy na postępowanie bohaterów literackich.
44. Omów funkcje portretu mędrca w literaturze, analizując wybrane utwory.
45. Ukaż wizerunek literacki człowieka sukcesu na przykładzie utworów różnych epok.
46. Mistrzowie i uczniowie. Przedstaw wykorzystanie wzorów literackich
w wybranych tekstach pochodzących z różnych epok.
47. Omów różne odmiany powieści sensacyjnej, wykorzystując wybrane przykłady literackie.
48. Programy i manifesty literackie. Omów ich znaczenie, odwołując się do wybranych przykładów.
49. Przedstaw na wybranych przykładach motywy franciszkańskie i sposoby ich wykorzystania w poezji polskiej.
50. Problem cierpienia niezawinionego. Na podstawie wybranych dzieł dokonaj analizy porównawczej, uwzględniając kontekst kulturowy.
51. Poeta czy tekściarz? Rozważ zagadnienie, analizując wybrane utwory Edwarda Stachury.
52. Śledztwo, sąd i proces w literaturze. Na podstawie wybranych dzieł przedstaw sposób funkcjonowania tego motywu.
53. Związki literatury z polityką. Przedstaw zagadnienie i zbadaj, jak pisarze poszczególnych epok reagowali na bieżące wydarzenia.
54. Sposoby przedstawiania zjawisk fantastycznych w literaturze. Omów zagadnienie na przykładach z różnych epok.
55. Polacy a mniejszości narodowe. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
56. Literatura faktu. Dokonaj analizy i interpretacji tego zjawiska kulturowego XX wieku na wybranych przykładach.
57. Motyw odpowiedzialności obywatelskiej w literaturze polskiej. Omów temat na wybranych przykładach.
58. Etos inteligenta i jego demaskacja. Przedstaw problem na wybranych przykładach.
59. Wolność i tyrania. Omów na wybranych przykładach literackich.
60. Duchy, mary, upiory, strzygi. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literackich.
61. Poezja w służbie ideologii. Rozwiń zagadnienie na przykładzie wybranych utworów literackich.
62. Skandale i prowokacje literackie. Omów ich funkcje, odwołując się do wybranych przykładów.
63. Różne losy Polaków na Syberii i różne sposoby ich ukazywania w twórczości polskich pisarzy XIX, XX i XXI wieku. Omów na wybranych przykładach literackich.
64. Memento mori w średniowieczu i baroku. Porównaj funkcjonowanie motywu, odwołując się do wybranych utworów.
65. Różne sposoby funkcjonowania motywu winy i kary w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
66. Różne oblicza zła w literaturze wybranych epok. Omów na wybranych przykładach.
67. Różne sposoby prezentowania polskiej wsi. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów literackich.
68. Bohaterowie w habitach. Przedstaw sposób ich kreowania w wybranych utworach.
69. Polak wśród obcych. Przedstaw portret emigranta na przykładach literackich różnych epok.
70. Deheroizacja bohatera w polskiej literaturze współczesnej. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich.
71. Być czy mieć? Rozważ problem na przykładzie losów bohaterów wybranych utworów literackich.
72. Sposoby kreowania postaci ojca w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
73. Omów postawy bohaterów szukających wartości i sensu życia. Odwołaj się do utworów różnych epok.
74. Zdrajcy i kolaboranci. Zaprezentuj sylwetki bohaterów i ich rolę w wybranych tekstach literackich różnych epok.
75. Zaprezentuj literackie kreacje ludzi szczęśliwych, odwołując się do przykładów z literatury.
76. Porównaj motyw buntu przeciw rzeczywistości w wybranych utworach A. Mickiewicza i S. Żeromskiego.
77. Motyw pieniądza i jego funkcje w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literatury różnych epok .
78. Vanitas vanitatum w tekstach literackich różnych epok. Porównaj realizację tego motywu w wybranych dziełach.
79. Omów mechanizmy i skutki działania systemu totalitarnego. Odwołaj się do wybranych utworów.
80. Sacrum i profanum w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
81. Kaci i ich ofiary w literaturze polskiej. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
82. Omów rolę literatury w walce o godność i prawa człowieka. Odwołaj się do wybranych utworów.
83. Dobro i zło jako odwieczne motywy literackie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów.
84. Człowiek wobec zła. Scharakteryzuj różne postawy, odwołując się do wybranych utworów literackich XX wieku.
85. Przedstaw i porównaj różne ujęcia motywu przyjaźni w wybranych utworach literackich.
86. Literackie portrety mieszczan – „ straszni” czy fascynujący? Rozważ zagadnienie, odwołując się do literatury różnych epok.
87. Dialog ze średniowieczem w literaturze późniejszych epok. Zbadaj zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów.
88. Polski savoir vivre w świetle literackich opisów z różnych epok. Omów na wybranych przykładach.
89. Życie krótkie - sztuka wieczna. Rozwiń myśl, odwołując się do tekstów różnych epok.
90. Co kieruje bohaterami, którzy decydują się popełnić zbrodnię? Omów problem na podstawie wybranych utworów literackich.
91. Wpływ miłości na wybory moralne człowieka. Rozważ zagadnienie, odwołując się do przykładów literackich z różnych epok.
92. Rola wizji, snu, proroctwa w utworach literackich. Omów zagadnienie odwołując się do literatury XIX i XX wieku.
93. Realistyczne, fantastyczne, magiczne. Omów różne sposoby kształtowania przestrzeni w wybranych utworach literackich.


ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

1. Zaprezentuj różne interpretacje wybranego powstania narodowego w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych przykładów.
2. Bohaterstwo i tragizm żołnierzy polskich w czasie II wojny światowej. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów z literatury i filmu.
3. Portrety ludzi starych w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych przykładach
4. Związki „polskiej szkoły filmowej” z kanonem literatury pięknej. Omów, odwołując się do wybranych przykładów.
5. Omów motyw raju w literaturze i sztuce, odwołując się do wybranych przykładów.
6. Człowiek w obliczu śmierci w XX i XXI wieku. Rozwiń temat na podstawie wybranych przykładów z literatury i sztuki oraz mediów.
7. Impresjonistyczne wizerunki Tatr w malarstwie i literaturze. Zaprezentuj zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
8. Dramat i jego sceniczne realizacje. Omów zagadnienie na dowolnie wybranym przykładzie.
9. Sposoby kreowania obrazu natury w poezji i w malarstwie. Dokonaj analizy wybranych dzieł.
10. Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach (malarstwo, film, teatr). Dokonaj analizy porównawczej dzieł i przedstaw wnioski.
11. Nastroje, przeczucia i niepokoje egzystencjalne w literaturze i sztuce. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych epok.
12. Motyw uczty w literaturze i filmie. Przedstaw na wybranych przykładach.
13. Koncepcja kobiecego piękna w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy problemu, odwołując się do trzech wybranych epok.
14. Rola tańca w przedstawieniach teatralnych i filmie. Rozważ zagadnienie na wybranych przykładach.
15. Porównaj sposób ukazywania rzeczywistości obozowej w literaturze i filmie, odwołując się do wybranych przykładów z różnych obszarów językowych.
16. Sposób ukazywania powstań narodowych w utworach literackich i obrazach twórców polskich. Dokonaj analizy wybranych dzieł.
17. Literackie i malarskie obrazy bitew. Porównaj sposoby ich ukazania i funkcje, jakie pełnią w wybranych dziełach.
18. Morski żywioł w ujęciu poetów i malarzy doby romantyzmu. Rozwiń zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady.
19. Literackie i malarskie fascynacje brzydotą. Określ ich funkcje estetyczne na podstawie analizy wybranych dzieł.
20. Od Adama do Batmana. Przedstaw różne kreacje mężczyzny w literaturze i współczesnych mediach.
21. Rzeczpospolita kawalerów z fantazją, czyli XVII-wieczni Sarmaci w oczach spadkobierców. Omów sposoby funkcjonowania tradycji sarmackiej w literaturze i malarstwie następnych epok.
22. Analizując wybrane teksty kultury z XIX lub XX wieku, przedstaw sposób funkcjonowania motywu zesłania.
23. Legenda napoleońska wśród Polaków. Rozwiń zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie i malarskie.
24. Omów motyw starości jako dramat osobisty i społeczny. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do dzieł literackich i malarskich.
25. „Jedną z najmniej zbadanych dziedzin sztuki są sny …” (Henry Fuseli). Omów literackie i malarskie ujęcia motywu snu.
26. Metafora drogi i jej rola w kulturze. Omów zagadnienie, dokonując analizy porównawczej ujęć literackich, plastycznych i filmowych tego motywu.
27. Wierzenia ludowe w literaturze i sztuce. Omów problem, analizując wybrane teksty kultury.
28. Kobieta – anioł i kobieta – demon. Porównaj wizerunki kobiet oraz omów ich funkcje w literaturze i innych dziedzinach sztuki.
29. Od Uczty Platona do Wielkiego żarcia Marco Ferreriego. Biesiada jako pretekst do mówienia rzeczy ważnych. Przedstaw przemiany motywu w dziełach sztuki różnych epok.
30. Rozwój techniki – wyraz potęgi człowieka czy zagrożenie dla cywilizacji? Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe.
31. Światy alternatywne w literaturze i filmie science fiction. Omów sposoby ich kreowania, odwołując się do wybranych dzieł literackich i filmowych.
32. Heros literacki a heros filmowy. Dokonaj konfrontacji, odwołując się do wybranych przykładów.
33. Motyw upływu czasu w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
34. Polaków portret własny. Prezentując obraz Polaków, odwołaj się do literatury i malarstwa wybranych epok.
35. Na wybranych przykładach przedstaw różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze i innych dziedzinach sztuki.
36. Koncepcja piękna w literaturze i sztuce. Zrealizuj temat na wybranych przykładach.
37. Różne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów temat na wybranych przykładach
38. Sposób funkcjonowania motywu czasu i zegara w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych przykładach.
39. Odwołując się do wybranych dzieł literackich i malarskich, zaprezentuj różne wizerunki anioła i funkcje tego motywu.
40. System totalitarny w literaturze, filmie, plastyce. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury powstałych po roku 1945.
41. Emigracja wewnętrzna jako postawa bohaterów literackich i filmowych. Przedstaw i zanalizuj jej przyczyny, odwołując się do wybranych dzieł.
42. Życie codzienne w literaturze i malarstwie. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
43. Problemy adaptacji filmowej. Porównaj film z jego literackim pierwowzorem; oceń adaptację.
44. Topos ogrodu. Omów sposoby jego przedstawiania w wybranych dziełach literackich i plastycznych.
45. Inspiracje antyczne w tekstach kultury późniejszych epok. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie, malarskie, rzeźbiarskie lub architektoniczne.
46. Rola pejzażu w literaturze i malarstwie romantyzmu. Omów temat na wybranych przykładach.
47. Porównaj wizje końca świata w wybranych utworach literackich i dziełach sztuki.
48. Koncepcje piękna w literaturze, malarstwie i architekturze. Dokonaj analizy wybranych dzieł i wyciągnij wnioski.
49. Hagiografia piórem i pędzlem malowana. Zanalizuj zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów.
50. Interpretacje dzieł Szekspira we współczesnej sztuce filmowej. Omów na wybranych przykładach.
51. Omów obecność i funkcje kiczu w literaturze, w muzyce i kulturze masowej.
52. Męska przyjaźń w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.


NAUKA O JĘZYKU

1. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim.
2. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj kryteria, którymi się posłużyłeś.
3. Przezwiska w literaturze i języku codziennym. Zaprezentuj i zinterpretuj przykłady.
4. Scharakteryzuj i porównaj wpływy języków obcych na polszczyznę dawną i współczesną.
5. Język ezopowy w literaturze rozwijającej się w warunkach cenzury. Omów zjawisko, przywołując teksty cenzurowane w czasach PRL-u.
6. Funkcja aluzji literackiej w tytułach artykułów prasowych i reklamach telewizyjnych. Omów na wybranych przykładach zaczerpniętych z reklam prasowych i telewizyjnych.
7. Najciekawsze nazwy sklepów, kawiarni i restauracji w Twoim mieście. Zanalizuj zebrany materiał językowy i określ, jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny znalazły w nim swoje odzwierciedlenie.
8. Język sprawozdawców sportowych wobec norm poprawnościowych. Przedstaw zagadnienie na przykładach wybranych przez siebie fragmentów relacji telewizyjnych.
9. Naruszenie normy językowej – zabieg twórczy, element rozwoju języka czy błędna innowacja? Omów problem na podstawie wybranych przekazów kulturowych (literatura, media).
10. Nowomowa jako forma manipulacji językowej. Omów zjawisko, odwołując się do tekstów literackich oraz wypowiedzi prasowych.
11. Nowe typy komunikatów (SMS, e-mail, chat...). Przeanalizuj ich stylistykę na celowo zgromadzonym materiale językowym.
12. Ślady Biblii we współczesnej polszczyźnie. Omów zagadnienie na podstawie związków frazeologicznych, przysłów i przenośnych znaczeń wyrazów.
13. Analizując wybrane teksty z różnych czasopism, omów język prasy młodzieżowej.
14. Łacińskie korzenie języka polskiego. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału językowego i sformułuj wnioski.
15. Gwara podhalańska w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów.
16. Język bloga. Posługując się wybranymi przykład omów charakterystyczne cechy dzienników internetowych.
17. Na wybranych przykładach scharakteryzuj jedną z odmian środowiskowych współczesnej polszczyzny.
18. Zbadaj i omów pochodzenie nazw miejscowych regionu warszawskiego.
19. Wykorzystując zgromadzony przez siebie materiał ilustracyjny, dokonaj analizy językowej i kulturowej przysłów polskich.
20. Związki frazeologiczne we współczesnej poezji polskiej. Przedstaw sposób ich funkcjonowanie, odwołując się do wybranych utworów.
21. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie literatury współczesnej.
22. Gry językowe w tytułach literackich i prasowych. Na przykładzie wybranych tytułów omów mechanizmy językowe oraz określ ich funkcje.
23. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problem i przedstaw zasadność stosowania zapożyczeń z języka angielskiego lub innego wybranego.
24. Omów zjawisko mody na imiona jako element przemian kulturowych.
25. Teleturnieje – zbadaj specyfikę i funkcje języka. Odwołaj się do wybranych teleturniejów.
26. Między stylistyką a retoryką. Omów środki językowe konieczne do zbudowania tekstu perswazyjnego (na dowolnie wybranym przykładzie).
27. Poetyka tekstów reklamowych. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów z prasy i telewizji.
28. Sztuka przekonywania we współczesnej publicystyce. Omów sposoby wykorzystania środków językowych w wybranych tekstach polskich publicystów.
29. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter.
30. Obraz świata w tekstach polskiego Hip – Hopu. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
31. Język prasy. Na konkretnych przykładach omów różne odmiany stylu publicystycznego.